leemten

Afgelopen week overleed de dichter Hans Tentije, die geloofde dat ‘het verleden nooit voorbij is/ maar zich ergens anders bevindt – // in de leemten, de wijkplaatsen van herinneren en vergeten’.

Wijkplaatsen zijn veilge ruimtes waar buurtbewoners samenkomen en bij gevaar heen kunnen vluchten. Leemten zijn gaten, hiaten, maar er bestaat ook zoiets als ‘taalleemte’: een woord waarvoor geen synoniem bestaat en dat zich onmogelijk laat vertalen. Zoals ‘gezelligheid’ en ‘bitterbal’.

Het verleden is nooit voorbij. Vaak hangt het werkeloos rond langs de randen van het bestaan, maar dan ineens, scherp als een spies, herinner je je iets. Wat je nog weet en wat niet, vaak heb je er helemaal geen controle over.

Ik vergeet vaak hoe de stem van mijn twintig jaar geleden overleden vader klinkt. Dan ga ik in mijn stoel zitten en knijp ik mijn ogen dicht om me te concentreren, maar ik hoor ik ’m niet meer. Wat ik me wel herinner: als zijn hand op mijn schouder lag. Dat gevoel laat zich niet vertalen, er bestaat geen synoniem voor, niet eens een woord. Voor mijn vaders hand op mijn schouder bestaat geen taal.